مدت ها بود به این مساله فکر می کردم که چرا تاکنون چپ ایران حتی یک کتاب از کتاب های ویلهلم رایش، متفکر جنجال برانگیز، مارکسیست روانکاو و فیلسوف سیاسی را ترجمه نکرده است. به صورت اتفاقی به این خلاصه ی بهروز صفدری از کتاب های رایش برخوردم. من سه تا از مهمترین کتاب های رایش را خوانده ام، کتاب هایی که خوانش مارکسیستی بر ان غالب است، اما نمی توان تاثیرات فرویدیسم در انان را انکار کرد، یکی از این کتاب ها کتاب انقلاب جنسی است.
ویلهلم رایش در کتاب انقلاب جنسی همانطور که صفدری هم در اینجا اشاره کرده است با تکیه بر مطالعات عظیم روانکاوی، تاریخی، انسان شناسی و غیره از مارکس و انگلس و فروید گرفته تا مالینوفسکی در تلاش است، تصویری “رادیکال” تر از مارکسیست های ماقبل خود در مورد مسائل جنسی و رهایی جنسی ارائه دهد، اما او بسان بسیاری از انارشیست های اخلاق مدار و عارف، همچنان در برخورد عرفانی و اخلاقی به مساله ی جنسی غرق است و تنها راهکاری که در این کتاب و کتاب دیگرش به اسم پایان تسلط اخلاقی بر مسائل جنسی ارائه می دهد این است که انسان ها در دوره هایی که در یک رابطه به سر می برند و به کس دیگری علاقه ی عاطفی و جنسی پیدا می کنند، بهتر است برای مدتی به جای خیانت به همسرشان، صادقانه مساله را با او در میان گذاشته و نوعی “عدم تعهد” مقطعی و وارد شدن به رابطه ی جدید را در پیش بگیرند. این مساله شاید برای دوران رایش یک مساله ی مترقی ایی بوده باشد، اما فریدریش انگلس همین مساله را در منشاء خانواده به شکل دیگری و حتی درست تر هم بیان کرده است. انگلس می نویسد وقتی عشق سابق با عشق پرشور جدید جایگزین می شود، جدایی بهترین گزینه است.
این مسائل شاید برای جامعه ی سرمایه داری نئولیبرال فردگرای غربی امروز خیلی پیش پا افتاده باشند، چون در این جامعه دیگر نه تنها این مطالبات مطرح نیست، بلکه بسیاری از روابط اتوماتیک به خاطر کالایی شدن احساسات و گلوبالیزه شدن سکسوالیتی در نتیجه ی فراهم شدن امکان مسافرت و غیره برای بخشی از جامعه به ویژه بورژوازی، خرده بورژوازی و لایه های مرفه طبقه ی کارگر، شکل دیگری به خود گرفته اند، که چند پارتنری را تبدیل به یک واقعیت غیر قابل انکار کرده اند. مطالبه ی جدایی در صورت علاقه به نفر دیگردیگر مطالبه یی نیست که بتوان با ان کسی را بسیج کرد، چون مراکز مشاوره ی وابسته به کلیسای کاتولیک هم به پارتنرهایی که به چنین مشکلاتی بر می خورند، چنین پیشنهاداتی می کنند، چه برسد به مارکسیست ها و کمونیست ها. در اروپا بیشتر روابط روابطی ضربدری هستند و طرف در عین همخوابگی با پارتنرش دویست بار دوست دختر و دوست پسر دیگرش را زیر و رو می کند. نزدیک 90 درصد مردان المانی یک بار در طول زندگی شان به تن فروش خانه مراجعه کرده اند. در همین المان بالای پنجاه درصد زنان و مردان متاهل در رابطه ی زناشویی خیانت کرده اند. صد ها گروه و شبکه ی سکس گروهی در المان شکل گرفته اند، که بشتر متاثر از فرویدیسم و عرفان هستند. ویلهلم رایش را باید خواند و نقد کرد. او صدها گام جلوتر از فروید است، اما هیچ وقت نتوانست فرویدیسم را از دیدگاه هایش بیرون بیاندازد.
امیدوارم کسانی پیدا شوند که کتاب هایش را به فارسی ترجمه کنند، چون متفکری است که صدها برابر یک شارلاتان لمپن مثل نیچه به بشریت خدمت کرده است و صدها گام از فرویدیسم جلوتر است.
حسن معارفی پور
Hassan Maarfi Poor حسن معارفی پور 