حسن معارفی پور

از روز 24 ماه مه تا 27 ماه مه 2018 امسال کنگره ی بین المللی مارکسیستی توسط انستیتوی برلین برای تئوری انتقادی در وانسی برلین برگزار شد.

تاریخچه ی انستیتوی برلین برای تئوری انتقادی تاریخی پر از فراز و نشیب ا ست. البته نباید شکل گیری این انستیتو را از از شکل گیری نشریه ی داس ارگومنت جدا کرد. نشریه ی داس ارگومنت (برهان) یک نشریه ی تئوریک چپ بود که سال 1959 توسط ولفگانگ فریتز هاوگ بنیان گذار انستیتوی برلین برای تئوری انتقادی تاسیس شد. زمانی که جنبش دانشجویی چپ در المان به همراه جریانات مسلحانه در واکنش به اشغال ویتنام، جنگ دولت تروریست امریکا در ویتنام شکل می گیرد، فعالین چپ و کمونیست دانشجویی، اساتید چپ و رادیکال همچون ولفگانگ فریتز هاوگ و همسرش فریگا هاوگ تلاش می کنند که جنبش های اجتماعی ایی که در غرب شکل می گیرد را تئوریزه کنند. در ان زمان هاوگ علیرغم تاکیدش بر تئوری به ضرورت حضور اعتراضات خیابانی پی برده بود و با تمام وجود از حضور مردم در خیابان علیه جنگ و علیه سفر شاه ایران به المان دفاع می کرد و به دفاع از جنبش رادیکال دانشجویی برخاست. شماره های اولیه نشریه ی داس ارگومنت تا سال های سال نماینده ی نوعی چپ پلورالیستی است که متاثر از اوضاع چپ جهانی، انقلاب کوبا، جنگ ویتنام، شکل گیری اعتراضات رادیکال در ایران و اروپا، چپ پست مدرن، اگزیستانسیالیسم و غیره است.  چیزی که نشریه ی داس ارگومنت را از دیگر نشریات جدا می کرد، تئوریک بودن ان و انگشت گذاشتن بر عنصر پراتیک بود. نشریه ی ارگومنت حتی متون اگزیستانسیالیستی، پست مدرن، مکتب فرانکفورتی را در اوایل بازتاب می داد. یکی از اولین کسانی که در این نشریه همکاری داشت، در کنگره ی بین المللی مارکسیستی در مورد فریگا هاوگ و ولفگانگ فریتز هاوگ گفت که انان از همان ابتدا موضع روشنی داشتند و تنها کسانی بودند که اپورتونیست نبودند و راست و چپ نمی زدند. می گفت زمانی که تصمیم گرفته شد که اولین شماره ی این نشریه منتشر شود، از 12 نفر فقط سه نفر موافق بودند. ولفگانگ فریتز هاوگ، فریگا هاوگ و من. بقیه مخالفت کردند و بعدها هم شدیدا راست و محافظه کار شدند.

هر نوع بررسی انستیتوی برلین برای ت ئئوری انتقادی بدون بررسی نشریه ی داس ارگومنت که مبنای کار تئوریک و عملی این انستیتو بود، راه به جایی نمی برد. انستیتوی برلین برای تئوری انتقادی بیست و چند سال پیش توسط هاوگ بنیان گذاشته می شود. و ف هاوگ همان زمان اعلام می کند که تنها با نشریه ی داس ارگومنت نمی توان جلو رفت و لازم است که تمام مفاهیم و مقولات مارکسیستی را به روز کنیم و مارکسیسم را با جهان امروز و جهان امروز را با مارکسیسم مطالعه و بازخوانی کنیم. دانشنامه ی تاریخی انتقادی مارکسیسم که عظیم ترین دانشنامه ی مارکسیستی جهان است، محصول این تصمیم درست و به موقع و ف هاوگ بود.

تاکنون از این دانشنامه ی عظیم مارکسیستی 9 جلد منتشر شده است. همانطور که در گزارش سال گذشته نوشته ام، این دانشنامه محصول کار فردی نیست و مقالاتی که در این دانشنامه تهیه می شوند،  در کنگره ی سالانه به بحث و گفتگوی جدی گذاشته می شوند و تمام نظرات و انتقادات درست و مارکسیستی به ان اضافه می شوند، منابع جدید برای نوشتن مقاله دوباره بررسی می شوند و کل نقل قول ها توسط تیم هئیت تحریریه بررسی می شود و در نهایت بعد از نزدیک به چهار سال کار روی یک مطلب در صورتی که هئیت تحریریه موافقت کند، مطلب در دانشنامه ی تاریخی انتقادی مارکسیسم منتشر می شود. تمام این مطالب محصول چند سال کار و مطالعه، فعالیت جدی و پیوسته هستند و با چرندیات فیس بوکی تئوریسین های دنیای فیس بوک فرسنگ ها فاصله دارند.

برای مطالعه ی کل متن می توانید اینجا کلیک کنید

گزارشی در مورد کنگره جهانی مارکسیسم در برلین